به گزارش خبرگزاری حوزه از مشهد، حجت‌الاسلام والمسلمین علی ملکی، مترجم قرآن، شامگاه ۱ آبان‌ماه، در نشست بررسی ترجمه‌های قرآنی اساتید مشهد که در دانشکده علوم قرآنی مشهد برگزار شد، در خصوص کتاب ترجمه قرآن کریم خود، اظهار کرد: ترجمه این کتاب ۱۴ ویژگی اصلی و ده‌ها ویژگی فرعی دارد. اگر بخواهیم همه این ویژگی‌ها را در یک جمله بازگو کنیم، می‌توان گفت مخاطب با خواندن این ترجمه می‌تواند به خوبی با قرآن مجید ارتباط بگیرد و هیچ گنگ و سختی در این ترجمه به کار گرفته نشده است و کاملاً سعی بر راحت فهمیدن این ترجمه شده است.

وی ادامه داد: همچنین در این ترجمه ساختارهای جملات فارسی ساختارهای سالمی هستند و بر روی آن ویرایش سوری‌زبانی نیز صورت گرفته است، ضمن اینکه این ترجمه برای جوان و نوجوانان نوشته شده است، اما بزرگسالان نیز از آن استقبال کردند.

ملکی افزود: متأسفانه در دنیا افراد کمی می‌توانند با قرآن مجید ارتباط برقرار کنند و دلیلش دور بودن زبان آنان از زبان عربی قرآن است و به همین دلیل در این‌گونه کشورها فقط ترجمه آیات قرآن کریم به چاپ می‌رسد اما خوشبختانه با این وجود هم‌اکنون این ترجمه به بیش از ۲۰ زبان انگلیسی، فرانسه، اسپانیایی و... درحال ترجمه شدن است که برخی از آنان نیز تاکنون به پایان رسیده‌اند.

وی تصریح کرد: با توجه به فرمایشات رهبری، مردم اروپا بهتر است ترجمه قرآن کریم را از منبع و سرچشمه آن که جمهوری اسلامی ایران است تهیه کنند چراکه جمهوری اسلامی ایران بین ۸۰ تا ۱۰۰ رایزن فرهنگی و سفارت‌خانه در دنیا دارد اما به اندازه انگشتان یک دست هم در این ۴۵ سال ترجمه قرآن انجام نشده است و این مایه تاسف است در حالی که کشور عربستان بسیار بیشتر از ما روی این مسئله کار و تمرکز کردند.

باید همگی در تلاش باشیم تا به نوع خودمان بتوانیم قرآن را ترجمه کنیم

در ادامه محسن رجبی قدسی، استاد دانشگاه علوم قرآنی مشهد و ناقد ترجمه این کتاب، اظهار کرد: سه نکته مثبت در نگاه اول به این ترجمه وجود دارد که استاد ملکی به زیبایی آن را ترجمه کردند. نکته اول این است که نوجوان هنگامی که بخواهد با قرآن آشنا شود و باورها و اعتقادات خود را براساس قرآن بچیند، بهتر است آموزش قرآن برای آنان ابتدا از سوره ناس آغاز شود، اما متأسفانه امروز بیشتر مؤسسات آن را رعایت نمی‌کنند و قرآن را از سوره نبأ شروع می‌کنند. محتوای سوره ناس و فلق بهترین شروع و تأثیرگذاری روی نوجوانان می‌گذارد که این کتاب آن را به خوبی رعایت کرده است.

وی در خصوص ترجمه سوره مسد بیان کرد: در سوره مسد ترجمه شده است که تمامی تلاش‌های ابووهب بر دشمنی با پیامبر بی‌نتیجه می‌ماند و این ترجمه بسیار خوبی می‌باشد.

رجبی قدوسی ادامه داد: نکته مثبت سوم ترجمه آیه یَا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا آمِنُوا است که بسیاری بر ترجمه کلمه مسلمان به جای مؤمنان نقد داشتند اما بنا بر حدیث امام صادق(ع) ترجمه مسلمانان درست است که این کتاب آن را به خوبی رعایت کرده است.

وی افزود: بسیار خوب است که همه ما در تلاش باشیم تا به نوع خودمان بتوانیم قرآن را ترجمه کنیم. برای موفق شدن در ترجمه ابتدا باید در ساخت واژگان دقت کنیم. دومین گام که در بحث ترجمه باید در نظر بگیریم تتبع کافی برای احصای همه معانی واژه در منابع لغوی است که باید این جست‌وجو پی در پی انجام شود و به یک منبع اکتفا نشود.

استاد دانشگاه علوم قرآنی مشهد گفت: نکته سوم که در این خصوص باید رعایت شود تأثیر نپذیرفتن از گزارش‌های نادرست کتاب مقدس و خبرهای قصاص است و نکته چهارم این است که از معنای ارتکازی نزد فقها و متکلمان نباید تأثیر پذیرفت.

وی در خصوص مورد پنجم اظهار کرد: مورد پنجم توجه به همه کاربردهای واژه در قرآن است و شیوه کشف اصلاحات قرآنی مراجعه به آیاتی است که واژه مورد نظر را در بردارند و توجه به شواهد، قرائن و نیز سیاق آن‌ها است. به طور مثال از ریشه «ص ر م» که به معنای جدا کردن و محکم کردن است، فقط سه واژه «لیصرمنها»، «کاالصریم» و «صارمین» در قرآن به کار رفته است که هر سه در واحد موضوعی نخست سوره قلم دارند.

ملکی بیان کرد: مورد آخر توجه به سوره مجاور است. در سنت تفسیری به طور معمول، آیات «وَالسّابِقونَ السّابِقونَ. أُولئِکَ المُقَرَّبونَ. فی جَنّاتِ النَّعیمِ. ثُلَّةٌ مِنَ الأَوَّلینَ. وَقَلیلٌ مِنَ الآخِرین» این‏گونه فهم شده است که شمار سابقان و مقرّبان در امت‌های پیشین نسبت به امت خاتم پیامبران بیشتر بوده‌‏اند. این پندار بر این اساس شکل گرفته است که «ثُلَّةٌ مِنَ الاَوّلین» در تقابل «و قَلیلٌ مِنَ الآخِرین» قرار دارد. «ثلّه» در زبان عربی به معنای «قلیل» نیز به کار می‌‏رود؛ و در آموزه‌‏های قرآن و حدیث، کثیری از امت‏‌های پیشین فاسق بوده‏‌اند، از جمله در سوره حدید، مجاور سوره واقعه آمده است: «وَلا یکونوا کَالَّذینَ أوتوا الْکِتابَ مِن قَبلُ فَطالَ عَلَیْهِمُ الْأَمَدُ فَقَسَت قُلوبُهُم وَکَثیرٌ مِنهُم فاسِقون» (حدید، ۱۶)؛ «وَ لَقَدْ أَرْسَلْنا نُوحاً وَ إِبْراهیمَ وَ جَعَلْنا فی‏ ذُرِّیَّتِهِمَا النُّبُوَّةَ وَ الْکِتابَ فَمِنْهُمْ مُهْتَدٍ وَ کَثیرٌ مِنْهُمْ فاسِقُونَ»‏ (حدید، ۲۶). بنابراین، «مقربان»، هم در پیشینیان و هم در پسینیان، «قلیل» بوده‏ و هستند.

استاد دانشگاه علوم قرآنی مشهد تصریح کرد: از شعارهایی که مردم انتخاب می‌کنند روحیه مردم را می‌شود شناخت. ما در قرآن آیه‌های بسیاری داریم، آیاتی که برای شعار قرار دادن فوق‌العاده عالی است، اما هیچ آیه‌ای به اندازه آیه «و ان یکاد الذین کفروا» در میان مردم برای شعار رایج نشده است. در هر خانه‌ای که بروید می‌بینید «و ان یکاد» به آن خانه زده‌اند، یعنی چشم تو کور باشد. این امر یک حالت خودخواهی در مردم و از طرفی حالت بدبینی به دیگران را نشان می‌دهد.